Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir (1920-1960) - PDF

SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU ŞİİR

• 1920 sonrası 1. Dünya Savaşı, toplumsal olaylara sebep olmuştur.
  • Toplumu yönlendirecek, harekete geçirecek bir edebiyata ihtiyaç duyulduğu için ortaya çıkmışlardır.
  • Bireysel konulardan çok siyasi konular esastır.
  • Nazım Hikmet, dertleri ortadan kaldıracak tek şeyin komünizm olduğunu ileri sürmüştür.
• “Özgür koşuk” kavramı bu dönemde ortaya çıktı.
• Amaçları halkı harekete geçirmek olduğundan yalın, anlaşılır bir dilleri vardır.
• Hitabet, söylev ön plandadır.
• Daha rahat bir yazım ortamı sağladığı için serbest şiiri tercih etmişlerdir.
  • Gelenekçi şiire karşıdırlar.
  • Yine de uyaktan faydalanmışlardır.
  • Nasıl söylendiğinden çok ne söylendiği esastır.
• “Fütürizm etkisi ağır basmaktadır. Bununla beraber Ercüment Behzat, Mümtaz Zeki gibi şairler Dadaizm, Kübizm, Sürrealizm gibi akımlardan etkilenmiştir.
• Sanat, toplum içindir.
• Aydınlık, Resimli Ay gibi dergilerde şiirler yayımlanmıştır.

** 1920-40 Arası Şairler:

Nazım Hikmet, Sabahattin Ali, Ercüment Behzat Lav, Hasan İzzettin Dinamo

** 1940-60 Arası Şairler: 

Cahit Irgat, Hasan Hüseyin Korkmazgil, Ömer Faruk Toprak, Nevzat Üstün, Enver Gökçe, Suat Taşer, A.Kadir, Ceyhun Atuf Kansu, Ahmed Arif, Rıfat Ilgaz, Can Yücel, Arif Damar, Atilla İlhan, Mavi Akımı

NAZIM HİKMET 

• İlk şiiri, “Hâlâ Selvilerde Ağlıyorlar mı?” olarak verilir.
• Serbest nazımla şiirler yazdığı için bu akımın öncüsü olmuştur.
• İlk şiirlerinde destanımsı bir ifade söz konusudur.
  • Simavne Kadısı Şeyh Bedreddin İsyanı
  • Kurtuluş Savaşı Destanı
• Fütürizm akımının etkisindedir.
  • Mayakovski’den etkilenmiştir.
• Kesik cümlelerden, uyaktan, aliterasyondan faydalanmıştır.
• İstanbul ağzı, önem arz eder şiirlerinde.
• Eserlerinde Anadolu’nun yoksulluğu, sosyalizmi, Kurtuluş Savaşı’nı ve halkı ele almıştır.
• İlk şiirlerinde Tevfik Fikret ve Mehmet E. Yurdakul etkisinde kalmıştır.
  • Orhan Selim takma adını kullandı.

Eserleri:
Şiir: Memleketimden İnsan Manzaraları, Kurtuluş Savaşı Destanı (Kuvayi Millîye Destanı), 835 Satır, Jakond ile Sii-Ya-u, Varan 3, 1+1=1, Saat 21-22 Şiirleri, Güneşi İçenlerin Türküsü, Taranta Babu'ya Mektuplar, Rubailer...
Tiyatro: Ferhat ile Şirin, Sabahat, Yusuf ile Menofis, Demokles'in Kılıcı, İnek, Unutulan Adam
Roman: Yeşil Elmalar, Yaşamak Güzel Bir Şey Be Kardeşim, Kan Konuşmaz
Hikâye: Hikâyeler
Fıkra: İt Ürür, Kervan Yürür
Masal: Sevdalı Bulut
Mektup: Nazım ile Piraye, Cezaevinden M. Fuat’a Mektuplar, Kemal Tahir'e Hapishaneden Mektuplar...

ERCÜMENT BEHZAT LAV 

• Fütürizm, kübizm ve sembolizm etkisindedir.
• Ölçüsüz ve serbest şiir yazmıştır.
• Alaysılamayı getiren ilk şairdir. 

Eserleri:
Şiir: S.O.S, Kaos, Açıl Kilidim Açıl, Mau Mau, Üç Anadolu
Tiyatro: Karagöz Stepte, Altın Gazap

HASAN İZZETTİN DİNAMO

• Heceyle şiire başlayan şair, Nazım Hikmet’in 835 Satır şiiriyle serbest şiire geçiş yaptı.
• Kurtuluş Savaşı’nı konu alan romanlar yazdı.
• Kutsal Barış isimli romanı Orhan Kemal Roman Armağanı’nı aldı.

Eserleri:
Şiir: Adsız Kitap, Deniz Feneri, Karacaahmet Semfonisi, Sürgün Şiirleri, Çoban Şiirleri, Tuyuglar, Kavga Şiirleri
Roman: Kutsal Barış, Kutsal İsyan, Ateş Yılları, Savaş ve Açlar

ATİLLA İLHAN

• İlk şiiri Balıkçı Türküsü’dür.
  • Şiiri niye yazdığını satır sonlarına eklediği için eleştiri almıştır.
• I ve II. Yeni şiirini eleştirmiş, Garipçileri “Batı Kırması”, 2. Yenicileri ise yozlaşmış olarak görmüştür. Hisarcılar, ona göre muhafazakâr bir şiir anlayışını diriltmeye çalışmaktadır. 
  • İlk şiirlerinde toplumsal konulara daha çok yer verse de son dönem şiirlerine bireyselliği de katmıştır.
• Sanat, ona göre ulusal olmalıdır.
• Duvar şiirini toplumcu dönemde yazmıştır.
• Eserlerinde sinema tekniğini kullandı.
  • Senaryolarında Ali Kaptanoğlu adını kullandı.
  • Nevin Yıldız, Yıldız Beteroğlu kullandığı diğer isimleridir.
• Şairane bir anlatımı vardır.
• Mavi akımının kurucusudur.
• Şiirlerinde noktalama ve büyük harf kullanımı yoktur. 
• Bu şair, üç dönem altında incelenebilir: 
• Toplumcu gerçekçi dönem 
• Bireyin kendi varlığını ve evrendeki yerini sorguladığı dönem 
• Neoklasik dönem (Bu dönemde halk, ve divan şiiri geleneğini modern bir biçimde yorumlamıştır.)

Eserleri:

Şiir: Duvar, Sisler Bulvarı, Ben Sana Mecburum, Yağmur Kaçağı, Bela Çiçeği, Böyle Bir Sevmek, Cabbaroğlu Mehemmed (2. olduğu şiiri)

Roman: Kurtlar Sofrası, Zenciler Birbirine Benzemez, Sokaktaki Adam, Aynanın İçindekiler (Bıçağın Ucu, Yaraya Tuz Basmak, O Karanlıktaki Biz, Sırtlan Payı, Dersaadet’te Sabah Ezanları) 

(İlk romanı “Sokaktaki Adam”dır. Kendi gençliğini ele almıştır. Kurtlar Sofrası adlı eserinde 2. Dünya Savaşı’nı işler. Zenciler Birbirine Benzemez adlı eserinde, Paris’te yaşayan M. Ali adındaki yetim bir gencin bunalımları ele alınır. Aynanın İçindekiler dizisinde ise Türkiye’nin son elli yılını anlatır.)

Tiyatro: Kartallar Yüksek Uçar, Yarın Artık Bugündür, Yıldızlar Gece Büyür
Deneme-Anı: Hangi Batı, Hangi Atatürk, İkinci Yeni Savaşı

Gezi: Abbas Yolcu, Batı’nın Deli Gömleği

Öykü: Yengecin Kıskacı

AHMED ARİF

• Anadolu insanı, şiirlerinde işlenir.
• Hapishane atmosferi, özgürlük, özlem, dayanışma, halkın çilesi, yiğitlik, sevda gibi konuları işlemiştir.
• Doğu Anadolu’nun halk hikâyeleriyle, türkü, ağıt ve masallarıyla beslemiştir şiirlerini.
• Nazım Hikmet etkisi vardır.

Eserleri:
Şiir: Hasretinden Prangalar Eskittim, Yurdum Benim Şahdamarım
Mektup: Cemal Süreya’ya Mektuplar

CEYHUN ATUF KANSU

• Asıl mesleği doktorluk olduğu için Anadolu’da bulunma imkanına sahip olmuştur.
• İlk şiirlerinde halk geleneğine bağlı olarak hece ölçüsü ele alınırken 1940 sonrası şiirlerinde toplumcu bir anlayışla serbest şiire yönelmiştir.
• Şiirlerinde çocuklar, memleket, Atatürk, Millî Mücadele, yer alır.
• Çocuk ızdırapları şairi, çocuk dostu olarak tanınır.
• Bağımsızlık Gülü, Sakarya Meydan Savaşı ile ödül almıştır.

Eserleri:
Şiir: Bir Çocuk Bahçesinde, Kızamuk Ağıdı, Dünyanın Bütün Çiçekleri, Bağbozumu Sofrası, Sakarya Meydan Savaşı

HASAN HÜSEYİN KORKMAZGİL

• Toplumcu bir şair olarak Marksist bir yapıya bürünmüştür.
• Şiirleriyle modern dönemde Pir Sultan Abdal olmayı arzulamıştır.

Eserleri:
Şiir: Kızılkuğu, Ağlasın Ay Şafağı, Acıyı Bal Eyledik, Bir Ak Güvercin Acılara Tutunmak, Işıklarla Oynamayın, Koçero Vatan Şairi, Kavel, 
Mizahi Hikâye: Bıyıklar Konuşuyor, Made in Turkey, Öhhöö

CAHİT IRGAT

• Cahit Saffet takma adını kullanmıştır.
• Son şiirlerinde öfkeli bir anlatıma sahip bir şekilde hareket etmiştir.
• Romantik ve egzotik bir yapısı vardır.

Eserleri:
Şiir: Bu Şehrin Çocukları, Rüzgârlarım Konuşuyor, Ortalık, Irgadın Türküsü

ENVER GÖKÇE

• Toplumcu bir yapıya sahiptir.
• Halk şiirinden, deyimlerden faydalanmıştır.
• Kavgacı, kendine özgü bir şiiri vardır.

Eserleri:
Şiir: Dost Dost İlle Kavga, Şiirler, Panzerler Üzerimize Kalkar

METİN ELOĞLU

• İlk şiirlerinde toplumcu bir yapıya sahiptir ve Garip etkisindedir.
• Sonraki şiirlerinde de İkinci Yeni etkisi görülür.
  • Soyut, anormal bir dil kullanımı vardır.

Eserleri: Sultan Palamut, Horozdan Korkan Oğlan, Türkiye’nin Adresi, Ayşemayşe…

Mehmed Kemal, Şükran Kurdakul, Mehmet Başaran, Ömer Faruk Toprak, Nevzat Üstün, Gülten Akın, A.Kadir, Arif Damar bu dönemde yer alır.

Hazırlayan: Melih Özdamar

Diğer toplulukların PDF'si için tıklayınız.

İçeriklerimiz, pdf anlatımlar dahil, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nca korunmaktadır. Telif haklarının herhangi bir şekilde ihlali, başka yerlerde isimsiz yayımlanması, çeşitli kitap kaynaklarında izinsiz yer alması, içeriğin izinsiz kopyalanıp başka bir isimle tanıtılması vb. ile yapan kişi, kişiler veyahut kurumlar hakkında gerekli işlemler başlatılacaktır. 

 Türkçe ve Edebiyat yönetimi.