İkinci Yeni Hareketi | PDF

İKİNCİ YENİ ŞİİRİ (1950-1965)

• Garip şiirine tepki olarak ortaya çıkan akım Ece Ayhan tarafından “Sivil Şiir” olarak adlandırılır.
• Garip şiirinin folklor anlayışına tepki olarak “folklor şiire düşman” esasını savundular.
• Biçimin içerikten önce gelmesi, kapalı anlam, soyut şiir özellikleriyle de “divan” şiirini andırmışlardır.
• Garip akımının aksine edebî sanatlara bolca yer vermişlerdir.
  • Bu durum onların şiirinin bazen anlamsızlaşmasına sebep olmuştur.
  • Olay, hikâye dışlanmıştır.
• İkinci Yeni şiiri halkın aksine seçkin okuyucuyu tercih etmiş hatta okurdan tamamen uzaklaşarak aydınlara hitap etmişlerdir.
• İroni, şaşırtma gibi unsurlar yer almaz.
  • Akıl, dışlanmıştır.
  • Sosyal içerik, ideoloji gibi unsurlar İkinci Yeni şiirinde yer almaz.
• Günlük dilden uzaklaşmış, dil bilgisi kurallarını önemsememişlerdir.
• Sıfatların yeri değişmiş, anlam olarak bitmemiş cümleler kurmuşlardır.
• Alışılmamış bağdaştırmalar şiirlerinde sıkça rastlanan unsurlardır.
•  “Sözcük her şeydir.”, “Şiir geldi, kelimeye dayandı.” İfadeleri çağrışıma verdikleri önemi gösterir.
• Kelimelerle oynayarak yeni ifadeler türetmişlerdir.

Örnek cümleler:

En akıllı tarafımdır, balıkla deniz tutmak.

Giriyor bir kumru içeri, camdan çatlak.

Yüzüklerinde altın parmaklar takılıymış.

Gözleri göz değil, gözistan.

Dirim kısa, ölüm uzundur cehennette herhal abiler.

Topağacından aparthanlarda odası bulunmaz.

İkinci Yeni şiirinin temsilcileri dışında bu şiirden etkilenen şairler:

Yılmaz Gruda, Ali Yüce, Ahmet Oktay, Özdemir İnce, Turgay Gönenç, Süreyya Berfe, İsmet Özel, Cahit Zarifoğlu, Egemen Berköz, Tevfik Akdağ, Kemal Özer

CEMAL SÜREYA

• İlk şiiri “Şarkısı Beyaz”dır ve Mülkiye dergisinde yayımlanmıştır.
  • İlk şiir kitabı Üvercinka ile ödül almıştır.
• Şiirlerinde erotizm, yalnızlık, umutsuzluk, aşk söz konusudur.
• Şiirlerinde ironi, mizah yer alır ve resim ögesine önem verir.
• Gelenekçiliğe karşı çıksa da divan ve halk şiirinden faydalanmıştır.
• Asıl adı Cemalettin Seber’dir.
• Papirüs dergisini çıkarmıştır.

Eserleri:
Şiir: Üvercinka, Göçebe, Sıcak Nal, Beni Öp Sonra Doğur Beni, Güz Bitiği
Deneme, Düzyazı: Günübirlik, Folklor Şiire Düşman, Papirüs’ten Başyazılar, Güvercin Curnatası, 999. Gün, Uzat Saçlarını Frigya On Üç Günün Mektupları…
Antoloji: Mülkiyeli Şairler, 100 Aşk Şiiri

EDİP CANSEVER

• Dize işlevini yitirdi sözüyle tanınır.
  • Tasvir, diyaloglara yönelmiştir.
• Edebiyatın “Kuyumcu Şair”i olarak anılır.
• Varoluşçuluk akımının etkisindedir.
  • Bireyin yalnızlıkları, arayışları, umutsuzlukları işlenir.
• Siyasi olaylardan uzak durmuştur.
• İkinci Yeni şairlerinin aksine anlamsızlıktan uzak durmuştur.
• “Masa da Masaymış Ha”, “Yerçekimli Karanfil”, “İnfilak”, “Ben Ruhi Bey Nasılım”, “Yeniden” şiirleri ile tanınmıştır.

Eserleri:
Şiir: İkindi Üstü, Dirlik Düzenlik, Yeniden, Çağrılmayan Yakup, Ben Ruhi Bey Nasılım, Nerde Antigone, Tragedyalar, Petrol, Yerçekimli Karanfil…
Deneme: Şiiri Şiirle Ölçmek, Gül Dönüyor Avucumda

TURGUT UYAR

• İlk şiirlerinde Garip etkisi sezilir ve toplumsal değerlere sahip çıktığı Arz-ı Hâl eseri önem arz eder.
• Şiirlerinde divan ve halk şiirinin etkisi yer almaktadır.
  • Divan eserinde divan şiiri geleneğine bağlı kalarak eski biçimleri modernleştirmiştir.
• Bunalım, çaresizlik ve yalnızlık gibi temaları ele almıştır.
• Dünyanın En Güzel Arabistan’ı adlı eserinde bireyin iç dünyasını işlemiştir.

Eserler:
Şiir: Arz-ı Hâl, Türkiye’m, Dünyanın En Güzel Arabistan’ı, Tütünler Islak, Büyük Saat, Kayayı Delen İncir
Eleştiri: Bir Şiirden

İLHAN BERK

• İlk şiirlerinde Nazım Hikmet’in etkisinde kalan şair sonrasında Garip ve İkinci Yeni anlayışına yönelmiştir.
  • “Sen Antoine’in Güvercinleri” isimli eseriyle İkinci Yeni’ye dahil olmuştur.
• Ona göre “Biçim, anlamı aştıkça ve onu yok ettikçe kurulur kalır.”
  • Bu ifadeyle biçime önem verdiğini, anlamı dışladığını göstermiştir.
  • Şiir, anlam için yazılmaz anlayışındadır.
• Behçet Necatigil’e göre İlhan Berk, Şiirimizin Evliya Çelebi’sidir.
• Şiirlerinde erotizm ön plana çıkar.
• Eski dönemleri şiirlerine yansıtma çabasındadır.

Eserleri:
Şiir: Mısırkalyoniğne, Çivi Yazısı, Galile Denizi, İstanbul Kitabı, Güneşi Yakanların Selamı, Kül, Deniz Eskisi, Türkiye Şarkısı, Şenlikname, Atlas…
Günlük: El Yazılarına Vuruyor Güneş
Deneme: Şifalı Otlar Kitabı

ECE AYHAN

• Sivil Şiir, Kara Şiir adlarını İkinci Yeni için tercih etmiştir.
• Görüntücü imge ustası olarak anılır.
  • Şiir, ona göre bir imgeler sanatıdır.
• Aklın sınırlarıyla oynayan, sürrealist bir tarza sahiptir.
  • Dadaizm, varoluşçuluk, dadaizm etkisi vardır.
• Kapalı, anlaşılması zor şiirler yazmıştır.
• Düzyazı şiirlerinde cinsel, homoseksüel kavramları sezdirmeye çalışmıştır.
• Bakışsız Bir Kedi Kara, düzyazı şeklindeki şiirlerinden oluşur.
• Mor Külhani, şairin poetikasıdır.

Eserleri:
Şiir: Kınar Hanımın Denizleri, Bakışsız Bir Kedi Kara, Devlet ve Tabiat, Bütün Yort Savullar, İki El Mektup ya da Özel Bir Fuhuş Tarihi…
Düzyazı: Yeni Defterler, Defterler, Sivil Şiirler, Sivil Denemeler, Kolsuz Bir Hattat…

ÜLKÜ TAMER

• Soğuk Otların Altında adlı şiiriyle İkinci Yeni akımına katılmıştır.
• Çocuk duyarlılığını öne çıkaran şair olarak bilinir.
• Yalın bir anlatıma değer vererek soyut ifadelerle şiirini yazmıştır.
• Mitolojik unsurlar, halk şiiri biçim ve türlerine yer vermiştir.

Eserleri:
Şiir: Soğuk Otların Altında, İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür, Ezra ile Gary, Virgülün Başından Geçenler
Hikâye: Alleben Öyküleri
Çeviri: Mitologya, Harry Potter ve Felsefe Taşı

SEZAİ KARAKOÇ

• Kendisi ne kadar reddetse de İkinci Yeni şiirinin öncülerinden kabul edilir.
  • Diriliş Ekolü’nü oluşturdu.
• İslami etkiyle “Diriliş” dergisini çıkardı.
• Mistik bir tarza sahiptir.
  • Evliya, enbiya kıssalarından faydalanmıştır.
• Kapalı, soyut bir anlatım tarzı vardır.
• İlk şiirini Hisar’da yayımlamıştır.
• Kendine has bir tarzıyla ortaya çıkan şair, İkinci Yeni şiirini “Neo-Realist” olarak değerlendirir.

Eserleri:
Şiir: Hızır’la Kırk Saat, Körfez, Şahdamar, Taha’nın Kitabı, Kıyamet Aşısı, Mağara ve Işık, Gül Muştusu, Zamana Adanmış Sözler, Ayinler, Gün Doğmadan, Monna Rosa…
Deneme: Medeniyetin Rüyası Rüyanın Medeniyeti Şiir, Dişimizin Zarı
Çeviri Şiir: İslam’ın Şiir Anıtlarından

Hazırlayan: Melih Özdamar

Diğer toplulukların PDF'si için tıklayınız.

İçeriklerimiz, pdf anlatımlar dahil, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nca korunmaktadır. Telif haklarının herhangi bir şekilde ihlali, başka yerlerde isimsiz yayımlanması, çeşitli kitap kaynaklarında izinsiz yer alması, içeriğin izinsiz kopyalanıp başka bir isimle tanıtılması vb. ile yapan kişi, kişiler veyahut kurumlar hakkında gerekli işlemler başlatılacaktır. 
 Türkçe ve Edebiyat yönetimi.